یون درمانی چیست و چه کاربردی دارد؟

هر آنچه که از یون درمانی باید بدانید

یون درمانی، روند یا تکنیکی است که شامل انتقال مولکول های یونی (شارژ شده) به داخل بافت است که از طریق عبور جریان الکتریکی مستقیم از محلول الکترولیت حاوی مولکول های یونی انجام می شود و یون ها به داخل بدن منتقل می شوند. از این تکنیک به منظور افزایش انتقال داروها از طریق پوست، با اعمال جریانی از داروهای یونیزه شده استفاده می شود، به گونه ای که الکترودهای مثبت و منفی ما بین مخزن دارو و پوست قرار می گیرند و دوز مناسبی از دارو اعمال خواهد شد.

مزایای یون درمانی

مصرف دارو از طریق یون درمانی، قطعا مزایای متفاوتی را به همراه دارد. از جمله این که :

• یون درمانی یک روش بدون درد است که دارو به صورت موضعی به بدن و ناحیه مورد نظر می رسد و به همین خاطر، درمانی سریع و دوره نقاهت بسیار کوتاهی را به همراه خواهد داشت. در واقع، تحقیقات نشان می دهند، مصرف داروی یونیزه برای مدت زمانی بیشتری در بافت مورد نظر باقی می ماند و قدرت جذب آن صد برابر بیشتر از داروهای خوراکی است. بنابراین، حتی با وجود دوز پایینی از دارو، شاهد نتایج سریعی خواهیم بود.
• مزیت دیگر یون درمانی عدم بروز عوارض جانبی است که ممکن است با مصرف داروهای خوراکی یا موضعی ظاهر گردد.
• انتقال دارو از طریق یون درمانی این امکان را فراهم می کند که دوز مناسبی از دارو به بدن و ناحیه مورد نظر برسد که در نهایت از هزینه های اضافی درمان نیز کاسته خواهد شد.

آمادگی قبل از یون درمانی

انجام یون درمانی نیازی به آمادگی خاصی ندارد اما ابتلا به هر یک از شرایط زیر باید قبل از درمان، به پزشک اطلاع داده شود:

• اگر باردار هستید.
• سابقه ابتلا به صرع یا تشنج دارید.
• از مشکلات قلبی رنج می برید.
• پروتزهای فلزی دارید، به عنوان مثال جراحی تعویض مفصل انجام داده اید.

ابتلا به هر یک از شرایط پزشکی گفته شده یا داشتن پروتز، مانع از انجام یون درمانی می شوند و معمولا در چنین شرایطی، سایر گزینه های درمانی توسط پزشک تجویز خواهد شد. نکاتی که قبل از شروع درمان باید در نظر داشته باشید، عبارتند از:

• معمولا قبل از درمان، مقدار کمی وازلین بر روی بریدگی ها و خراش های روی پوست زده می شود تا از زخم های باز در طول درمان محافظت به عمل آید..
• طلا و جواهرات باید در آورده شوند.
• اگر بعد از درمان با خشکی پوست روبرو شدید، می توانید از مرطوب کننده استفاده کنید.
• می توان از کرم درمان هیدروکورتیزون 1% برای رفع قرمزی بعد از درمان استفاده کرد.

روند یون درمانی

زمانی که صحبت از یون درمانی می شود، در واقع داریم از الکتروتراپی حرف می زنیم. ویژگی یون درمانی این گونه است که داروها به صورت زیر جلدی و بدون نیاز به سرنگ، سوزن یا قرص تجویز می شوند. اگر بخواهیم در خصوص نحوه عمل این روش توضیح بدهیم باید بگوییم که الکترودهای متصل به یک محرک الکتریکی در اسفنج های جاذب آغشته به دارو یا آب قرار می گیرند و پالس های جریان الکتریکی به ناحیه درمان منتقل می شوند. جریان الکتریکی از یک الکترود به الکترودی دیگر (از مثبت به منفی یا برعکس) می رسد، دارو در اسفنج یونیزه می شود و به زیر لایه اپیدرم منتقل می شود و به همین خاطر است که سریع تر به ناحیه درمان می رسد.

جهت انجام این روش، دست ها یا پاها داخل فوم آغشته به آب یا دارو قرار می گیرند و جریان الکتریکی از طریق آب به ناحیه مورد نظر ارسال می شود. مدت زمان هر جلسه درمان پانزده تا چهل دقیقه است که بستگی به دستگاه دارد و معمولا نیاز است یون درمانی، سه مرتبه در طول هفته تکرار شود تا نتایج بهتری حاصل گردد. در صورت مشاهده بهبودی، از تعداد جلسات در هفته کاسته خواهد شد.

کاربردهای یون درمانی

یون درمانی برای تعریق بیش از حد

معمولا جلسات یون درمانی برای تعریق بیش از حد در حدود 25 تا 45 دقیقه طول می کشد و بیش از یک جلسه درمان نیاز است تا فرد متوجه تغییراتی در علائم خود شود. مکانیسم عمل یون درمانی در کاهش تعریق هنوز به طور کامل مشخص نیست. تعریق در پاسخ به گرادیان الکتریکی تولید شده توسط فعالیت اعصاب سمپاتیک بر روی سلول های غدد عرق ایجاد می شود و تئوری های مختلفی وجود دارد که نشان می دهند این روش چگونه می تواند در کاهش تعریق موثر باشد:

• یون های تولید شده توسط یون درمانی، مجاری عرق را مسدود می کنند.
• جریان الکتریکی می تواند انتقال اعصاب سمپاتیک را مختل کند.
• PH در غدد عرق به دلیل تجمع یون های هیدروژن، کاهش می یابد.

یون درمانی برای تعریق بیش از حد با استفاده از آب معمولی انجام می شود اما اگر آب به تنهایی موثر نباشد، می توان از محلول الکترولیت سدیم کلراید نیز استفاده کرد.

یون درمانی برای آسیب های ورزشی

یون درمانی برای آسیب های ورزشی همیشه در مطب پزشک انجام می شود که داروی ضد التهابی به آب اضافه می شود و ناحیه مورد نظر، داخل آب قرار خواهد گرفت. سپس، جریان الکتریکی خفیفی به آب اعمال می شود که ممکن است در این لحظه مقداری سوزش احساس شود، که البته با درد همراه نخواهد بود. جلسات یون درمانی در آسیب های ورزشی در حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول می کشد و نیاز است چند مرتبه در طول هفته تکرار شود تا روند بهبودی طی گردد.

یون درمانی روش کاملا ایمنی و بدون درد است و ممکن است برخی افراد با علائمی مانند قرمزی یا تاول روبرو شوند که چندان جدی نیستند و با مصرف داروهای مرطوب کننده یا کرم هیدروکورتیزون، طی چند روز برطرف خواهند شد.

یون درمانی برای سرطان

از یون درمانی برای انتقال مواد ضد سرطان استفاده می شود و نتایج قابل قبولی را در درمان رتینوبلاستوما (نوعی سرطان چشم)، سرطان پوست، مثانه و پانکراس به همراه دارد. حتی داروهای شیمی درمانی در درمان سرطان های سر و گردن می توانند با استفاده از یون درمانی وارد بدن شوند و در این حالت، احتمال بروز عوارض جانبی داروها نیز بسیار پایین خواهد بود.

یون درمانی برای فیزیوتراپی

از یون درمانی در فیزیوتراپی به منظور کاهش التهاب و بافت اسکار و هم چنین تسکین درد استفاده می شود، به گونه ای که جریان الکتریکی باعث می شود داروها از طریق پوست به بافت های آسیب های دیده برسند. داروهای مورد استفاده در این روش عبارتند از:

• متوترکسات، جهت کنترل التهاب
• سدیم کلراید، جهت درمان بافت اسکار
• کلسیم کلراید، جهت کاهش اسپاسم عضلانی
• سولفات منیزیوم، جهت درمان درد و اسپاسم عضلانی
• ید، جهت درمان شرایطی مانند شانه یخ زده و کمک به خونرسانی بهتر به بافت ها
• هیالورونیداز، جهت درمان التهاب و ادم بافت نرم

جلسات یون درمانی در فیزیوتراپی در حدود 10 تا 20 دقیقه به طول می انجامد که به میزان داروی مورد استفاده نیز بستگی دارد.

یون درمانی برای پوست

از آن جایی که یون درمانی، روشی است که موادی مانند ویتامین C و A به طور عمقی به داخل پوست نفوذ می کنند، می تواند به کاهش لک ها و چین و چروک های پوستی کمک کند و رطوبت پوست را افزایش می دهد. از دیگر مزایای یون درمانی برای پوست می توان به درمان مشکلات موضعی مانند اگزما، پسوریازیس، جوانسازی پوست و درمان زخم و آکنه های پوستی نیز اشاره کرد.

اثربخشی یون درمانی

یون درمانی یکی از موثرترین روش ها در درمان تعریق زیاد است که معمولا چند جلسه بیست تا چهل دقیقه ای در طول هفته انجام می شود تا زمانی که میزان تعریق تا سطح مورد دلخواه کاهش یابد و بعد از آن، از تعداد جلسات درمانی کاسته می شود و اغلب هفته ای یک بار انجام خواهد شد. یون درمانی در آسیب های پزشکی و فیزیوتراپی تا زمانی انجام می شود که روند بهبودی و ترمیم آغاز گردد. در بسیاری از این قبیل موارد، یک تا دو هفته درمان پنج تا ده دقیقه ای نیاز است تا بهبودی حاصل شود.

آن چه که در اثربخشی یون درمانی اهمیت دارد این است که تمام جلسات درمان باید به طور منظم انجام شود و بعد از درمان فر باید استراحت کافی و رژیم غذایی مناسب داشته باشد تا به تسریع روند بهبودی کمک شود.

عوارض جانبی یون درمانی

یون درمانی، روش بسیار ایمنی است و آن چه که اهمیت دارد این است که در طول درمان باید از تماس با الکترودها خودداری شود، چرا که احتمال شوک الکتریکی خفیف وجود خواهد داشت. ممکن است برخی افراد در طول درمان، علائمی از احساس سوزش، سوزن سوزن شدن یا درد خفیفی را تجربه کنند و از دیگر عوارض احتمالی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قرمز شدن پوست ناحیه درمان،
• تاول های کوچک،
• خشک و پوست پوسته شدن پوست.

موارد گفته شده، طی چند روز برطرف می شوند و استفاده از مرطوب کننده ها به صورت روزانه می تواند به تسکین علائم کند.