ریزش مو سکه‌ ای | علت، علائم و راهکارهای درمانی

ریزش موی سکه ای چیست ؟

ریزش موی سکه ای در علم پزشکی با نام آلوپسی آره آتا (Alopecia areata) شناخته می‌شود. این عارضه یکی از دلایل کمتر شایع ریزش مو است. افراد مبتلا به ریزش موی سکه ای مشکلی از نظر سلامت جسمی ندارند و لازم نیست نگران باشند.

• پزشکان معتقدند که علت این عارضه یک بیماری خودایمنی است که در آن گلبول‌های سفید به اشتباه به فولیکول‌های بدن حمله می‌کنند.
• وجود سابقه‌ی این عارضه در خانواده باعث افزایش احتمال ابتلا می‌شود.
• برای این مشکل درمان قطعی وجود ندارد ولی با راه‌هایی می‌توان به بهبود شرایط کمک کرد.
• ریزش موی سکه ای می‌تواند باعث طاسی کل سر، ریزش موی کل بدن یا به وجود آمدن نواحی کوچک طاس روی سر یا ناحیه ریش شود.
• شیوع بیماری در زنان و مردان یکسان است. کمتر از ۱ درصد جمعیت از این عارضه رنج می‌برند و معمولاً شروع علایم از سنین کودکی اتفاق می‌افتد.
• در یک پنجم افراد مبتلا به آلوپسی آره آتا، یکی از دیگر اعضای خانواده نیز از این بیماری رنج می‌برد.
• ریزش مو در این بیماری معمولاً ناگهانی و طی چند روز اتفاق می‌افتد.
• مدارک کمی وجود دارد که نشان می‌دهند ریزش موی سکه‌ای با استرس مرتبط است.
• آن دسته از بیمارانی که دچار ریزش مو به شکل نواحی پراکنده سکه‌ای می‌شوند، معمولاً بدون نیاز به درمان تا حداکثر یک سال شاهد رشد دوباره‌ی موهای خود خواهند بود.
• تاکنون درمان قطعی برای این بیماری کشف نشده است.

علایم و نشانه‌های ریزش موی سکه ای

ریزش موی سکه ای در بیشتر مواقع در موهای سر دیده می‌شود. ریزش موی سکه‌ای ریش در مردان هم نسبتاً شایع است. اما همانطور که اشاره کردیم، هر نقطه از بدن می‌تواند دچار ریزش موی سکه‌ای شود. هرجایی از بدن که دچار این شکل ریزش مو شود، فاقد آثاری مانند بثورات پوستی، قرمزی، زخم یا اسکار خواهد بود.

 ریزش موی سکه‌ای سر

معمولاً اولین علامت آلوپسی آره آتا ظاهر شدن نواحی طاس دایره‌ای یا بیضی شکل بر روی سر است. این نواحی معمولاً از یک سکه بزرگ‌تر نیستند. البته نواحی طاس می‌توانند شکل‌های غیر از دایره و اندازه‌ای بزرگ‌تر از سکه داشته باشند. گاهی ریزش مو به شکل نواری از طاسی در می‌آید که در این حالت به آن «اوفیاز» می‌گویند. برخی موارد هم ریزش مو به قدری شدید است که تا تقریباً تمام سر را فرا می‌گیرد (آلوپسی توتالیس).

 ریزش موی سکه‌ای ریش

مردانی که به آلوپسی آره آتا مبتلا هستند، گاهی در ناحیه‌ی ریش هم دچار ریزش مو می‌شوند. ریزش موی سکه‌ای در ریش به صورت یک یا چند ناحیه‌ی فاقد مو مشاهده می‌شود که بیشترشان کوچکتر از یک سکه هستند.

تغییر در ناخن‌ها

حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از افراد مبتلا به این بیماری دچار تغییرات ناخن می‌شوند. از شایع‌ترین علایمی که روی ناخن‌ها پدیدار می‌شود می‌توان به قرمزی ناخن، وجود چاله‌های کوچک یا ایجاد خطوط کم عمق به موازات خط طولی ناخن اشاره کرد. گاهی سطح ناخن‌ها به اندازه‌ی کاغذ سمباده زبر می‌شود. در موارد نادر ناخن افراد سست و شکننده می‌شود که در این حالت ناخن به سادگی شکسته و جدا می‌شود.

سایر علایم

در نظر داشته باشید که عمده‌ترین علامت آلوپسی آره‌آتا همان ریزش مو به صورت نواحی سکه‌ای است. در بیشتر افراد به جز این علامت، نشانه‌ی دیگری از بیماری وجود ندارد. سایر علامت‌هایی که ممکن است نشان دهنده‌ی آلوپسی آره آتا باشند شامل موارد زیر است:

• عدم ریختن موهای سفید یا خاکستری در نواحی دچار ریزش مو،
• رشد خود به خود موها بعد از ریزش،
• رشد موها در ناحیه‌ی دچار طاسی و ریزش موها در ناحیه‌ای دیگر به طور همزمان،
• ریزش مویی که در ماه‌های سرد سال اتفاق می‌افتد.

علت ریزش موی سکه ای

اشاره کردیم که علت این عارضه ناشی از اختلالی در سیستم ایمنی است. یعنی سلول‌های ایمنی (به اشتباه) فولیکول‌های بدن را عامل خارجی شناسایی کرده و به آن‌ها حمله می‌کنند. فولیکول‌ ها ارگان‌هایی کوچک در زیر پوست هستند که وظیفه‌ی ساخت مو را برعهده دارند. نکته‌ای باید بدانید این است که این حمله‌ی سیستم ایمنی باعث ریزش مو می‌شود ولی به ندرت باعث از بین رفتن کامل فولیکول می‌شود. برای همین بعد از مدت کوتاهی، فولیکول ترمیم شده و موها دوباره رشد می‌کنند.

ریزش موی سکه ای یا آلوپسی آره‌ آتا یک بیماری خود ایمنی است که باعث ریزش غیرقابل پیش‌بینی موها می‌شود. در بیشتر موارد مشاهده می‌کنیم که ریزش مو به شکل نواحی دایره‌ای شکل یا بیضی شکل کوچک بر روی پوست سر یا ریش اتفاق می‌افتد. گاهی هم شرایط وخیم‌تر می‌شود و کل موهای سر، ریش، مژها یا تمام موهای بدن می‌ریزند. امروز می‌خواهیم در مورد درمان ریزش موی سکه ای صحبت کنیم. از درمان‌های بالینی و خانگی گرفته تا مراقبت‌هایی که باید در صورت ابتلا به این بیماری انجام دهید.

مراقبت‌های ضروری

موها از مهم‌ترین اجزای زیبایی صورت هستند؛ اما به غیر از این نقش محافظتی مهمی هم دارند. پس به غیر از درمان ریزش موی سکه ای ، باید نگاهی هم به مراقبت‌های ضروری مربتط با این بیماری بیندازیم. اگر به آلوپسی آره آتا مبتلا هستید، به موارد زیر توجه کنید:

• بخش‌هایی از سر یا صورت که دچار طاسی شده‌اند و معرض نور خورشید قرار دارند را با کرم ضد آفتاب بپوشانید.
• اگر ابروها یا مژه‌های شما دچار ریزش شده‌اند، حتماً باید عینک آفتابی به چشم بزنید. ابروها و مژه‌ها به طور طبیعی از چشمان شما در برابر گرد و غبار و نور آفتاب محافظت می‌کنند.
• برای جلوگیری از گرم شدن سر توسط نور خورشید، کلاه یا کلاه گیس به سر بگذارید.
• اگر موهای بینی خود را از دست داده‌اید، باید از مرطوب‌ کننده‌ها و داروهای مخصوص بینی استفاده کنید تا میکروب‌هایی که به طور معمول درون موهای بینی به دام می‌افتند، شما را بیمار نکنند.

درمان ریزش موی

متاسفانه هنوز درمان قطعی برای ریزش موی سکه ای کشف نشده است و این عارضه از جمله بیماری‌های لاعلاج محسوب می‌شود. البته راه‌هایی برای مدیریت و درمان ریزش موی سکه ای وجود دارد که به رشد سریع‌تر موها کمک می‌کنند. برخی از بهترین داروهای درمان ریزش مو شامل موارد زیر می باشد:

کورتیکواستروئید‌ها (کورتون‌ها)

این داروها باعث سرکوب سیستم ایمنی می‌شوند تا گلبول‌های سفید فولیکول‌ها را تخریب نکنند. برای ریزش موی سکه‌ای ریش معمولاً به شکل تزریق موضعی یا کرم‌های موضعی تجویز می‌شوند.

دیفن سیپرون

این داروی موضعی را باید به نواحی دچار طاسی بزنید. دیفن سیپرون باعث بروز واکنش آلرژیک بر روی پوست می‌شود که با علایم قرمزی، تورم و خارش قابل مشاهده است. به نظر می‌رسد که این دارو به نحوی سیستم ایمنی را گول می‌زند تا گلبول‌های سفید به سطح پوست بیایند و فولیکول‌ها را رها کنند. درمان با دیفن سیپرون ۳ ماهی زمان می‌برد. این دارو یکی از موثرترین راه‌های درمان ریزش موی سکه ای است.

آنترالین

از این دارو به شکل محلول یا کرم برای درمان بیماری پسوریازیس (یک بیماری خود ایمنی پوستی) استفاده می‌شود. آنترالین معمولاً به شکل مایعی روغنی و تیره رنگ است که باید روزی یکبار به نواحی دچار طاسی بمالید و بگذارید ۳۰ دقیقه تا چند ساعت (بسته به دستور پزشک) روی پوست بماند. آنترالین هم باعث تحریک پوست و رشد موها می‌شود. معمولاً طی ۸ تا ۱۲ هفته نتایج درمانی قابل مشاهده هستند.

ماینوکسیدیل

ماینوکسیدیل یک داروی موضعی است با نام روگین هم شناخته می‌شود. معمولاً از آن برای درمان ریزش مو با الگوی مردانه و زنانه (آلوپسی آندروژنی) استفاده می‌شود. این دارو به شکل فوم یا مایع وجود دارد و باید ۲ بار در روز به نواحی طاس بزنید. نتایج درمان معمولاً بعد از ۳ ماه مصرف مداوم، قابل مشاهده است. در واقع ماینوکسیدیل باعث تحریک رشد موها می‌شود ولی نمی‌تواند از ریزش دوباره ریش جلوگیری کند.

درمان‌های خانگی ریزش موی سکه ای

برای درمان ریزش موی سکه ای راه‌های درمانی خانگی هم وجود دارند. تاثیر این راه‌ها از لحاظ علمی اثبات نشده و بیشتر تجربی هستند. به هر حال امتحان این راه‌ها خالی از لطف نیست و ممکن است برای شما موثر باشد.

سیر : خاصیت درمانی طبیعی سیر می‌تواند به درمان ریزش موی سکه ای کمک کند. پژوهشی در سال ۲۰۰۷ نشان داد که ژل سیر برای درمان آلوپسی آره آتا موثر است. در این مطالعه کسانی که از کرم‌های کورتون همراه با عصاره‌ی یا ژل سیر استفاده کرده بودند، نتایج درمانی بهتری را نشان دادند.

درمان ریزش مو با قرص ویویسکال : این مکمل طبیعی از منابع دریایی و اقیانوسی ساخته می‌شود. مصرف ویویسکال به مدت ۶ ماه می‌تواند باعث تحریک رشد موها شود. پژوهشی در سال ۲۰۱۶ نشان داد که مکملی مشابه با ویویسکال در مردان دچار ریزش مو، باعث افزایش رشد موها و کاهش ریزش می‌شود.

مکمل‌های بیوتین و زینک : بیوتین و روی (زینک) از جمله ریزمغذی‌هایی هستند که می‌توانند باعث افزایش رشد مو و پیشگیری از ریزش شوند. بدن شما روزانه به ۳۰ میلی‌گرم روی و ۳ میلی‌گرم بیوتین نیاز دارد. رژیم غذایی سالم همراه با این مواد مغذی می‌تواند به پیشگیری و درمان ریزش موی سکه ای کمک کند.

سایر روش‌های درمانی

درمان‌های دیگری هم برای ریزش موی سکه ای پیشنهاد می‌شوند که در مورد تاثیر آن‌ها حرف و حدیث‌هایی وجود دارد. برخی از آن‌ها را در ادامه فهرست کرده‌ایم:

• نوردرمانی،
• مزوتراپی مو و PRP،
• رایحه درمانی یا آروماتراپی،
• طب سوزنی،
• مزونیدلینگ،
• مواد پروبیوتیک،
• لیزر درمانی با لیزر کم توان،
• نوشیدنی‌ها و کرم‌های موضعی آلوئه ورا،
• آب پیاز که باید به روی مناطق دچار طاسی بمالید.
• روغن‌های اسانس طبیعی مانند روغن درخت چای، رزماری، لاوندر (استخودوس) و نعنای فلفلی (پپرمینت).
• سایر روغن‌ها مانند جوجوبا، بادام، زیتون و نارگیل.
• استفاده از رژیم‌های غذایی مخصوص بیماران خود ایمنی که شامل گوشت و سبزیجات فراوان است.
• مکمل‌های گیاهی مانند جنسینگ، چای سبز و ساوپالمتو.

ریزش موی سکه‌ای دائمی است یا موقتی؟

سیر بیماری به طور کلی به دو شکل مشاهده می‌شود:

• ایجاد تعداد کمی ناحیه‌ی کوچک طاسی به اندازه یک سکه که بعد از مدتی (چند ماه تا یکسال) موهایشان رشد می‌کنند. (شایع)
• ایجاد تعداد زیادی ناحیه‌ی کوچک طاسی که ممکن است بعد از مدتی خوب شود یا به سمت طاسی کامل سر (آلوپسی توتالیس) یا ریزش تمام موهای بدن (آلوپسی یونیورسالیس) پیش برود. (نادر)

در برخی موارد ریزش موی سکه‌ای تنها یکبار رخ می‌دهد و در برخی افراد هم به صورت چرخه‌های تکرار شونده در طول زندگی مشاهده می‌شود. اگر بیماری پیش از سنین بلوغ آغاز شود، احتمال مزمن شدن و تکرار آن بیشتر است.

شیوع بیماری در چه کسانی بیشتر است؟

ریزش موی سکه ای در بین زنان و مردان به یک اندازه دیده می‌شود. شیوع آن در جامعه کمتر از یک درصد است و بیشتر در افرادی مشاهده می‌شود که بیماری عمومی یا پوستی دیگری ندارند (یعنی سالم هستند).

اگر هر کدام از شرایط زیر برای شما صدق می‌کند، خطر ایجاد بیماری در شما بیشتر است:

سابقه‌ی خانوادگی : در میان بستگان درجه اولِ حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از بیماران، ابتلا به آلوپسی آره آتا دیده می‌شود.

آسم، تب یونجه، درماتیت آتوپیک، بیماری تیروئیدی، ویتیلیگو و سندرم داون : پژوهش‌ها نشان می‌دهند، افرادی که به یکی از بیماری‌های بالا مبتلا هستند، با احتمال بیشتری دچار ریزش موی سکه ای می‌شوند.