معرفی روش های رفع ضایعات رنگی پوست

رفع ضایعات رنگی پوست

برای رفع ضایعات رنگی پوست روش‌های درمانی بسیاری وجود دارد. در سال‌های اخیر لیزرها به پرطرفدارترین و البته موثرترین روش‌ها تبدیل شده‌اند. حدود سه دهه است که انواع و اقسام فناوری‌های لیزری در پزشکی زیبایی مورد استفاده قرار گرفته‌اند و امروز کاربردهای وسیعی دارند. از رفع موهای زائد گرفته تا لایه برداری، لیفت صورت و رفع ضایعات رنگی و عروقی پوست. به جز روش‌های لیزر، از شیوه‌های درمانی دیگری هم می‌توان برای رفع ضایعات رنگی پوست استفاده کرد که کمی جلوتر آن‌ها را نیز معرفی کرده‌ایم.

تمامی روش‌هایی که در ادامه می‌خوانید به بهترین شکل ممکن و توسط ماهرترین و مجرب‌ترین متخصصان در کلینیک پارسا ارائه می‌شوند. هرکدام از این روش‌ها برای رفع برخی ضایعات در برخی افراد بیشترین تاثیر را می‌گذارند. مثلاً برای کسانی که رنگ پوست و لکه‌های تیره‌ای دارند، ممکن است روش‌های لیزری چندان موثر نباشند.

این که کدام روش برای رفع ضایعات رنگی پوست شما بهترین است، در جلسه‌ی مشاوره و بعد از معاینه‌ی دقیق ضایعات به شما توضیح داده می‌شود. متخصصان ما همواره تلاش می‌کنند که موثرترین، ایمن‌ترین و اقتصادی‌ترین روش درمانی را به شما پیشنهاد کنند.

رفع ضایعات رنگی پوست با لیزر

ضایعات رنگی پوست ناشی از تغییرات میزان رنگدانه‌ها در لایه‌های سطحی پوست هستند. حال ممکن است رنگدانه‌ها زیاد شده و به شکل لکه‌هایی تیره رنگ بروز پیدا کنند (مثل کک و مک) یا رنگدانه‌ها کم شده و به شکل لکه‌هایی روشن ظاهر شوند. این ضایعات با ضایعات دیگر پوستی که ریشه‌های عمیقی دارند متفاوت‌اند. مثلاً برخی خال‌ها ناشی از تقسیم بیش از حد دیواره عروق خونی پوست هستند که از سطح پوست بیرون آمده‌اند. برای درمان این ضایعات نیاز به لیزرهایی داریم که تا لایه‌های زیرین پوست نفوذ کنند.

برای رفع ضایعات رنگی پوست نیازی نیست که لیزر ما قدرت نفوذ بالایی داشته باشد. اتفاقاً پرتوی لیزری باید تاثیرات خود را بر لایه‌های سطحی پوست بگذارد. برای همین لیزرهایی که برای درمان ضایعات رنگی استفاده می‌شوند، کاربرد Resurfacing یا «درمان سطحی» دارند.

از جمله مزایای رفع ضایعات رنگی پوست با لیزر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• روش‌هایی بدون درد و غیرتهاجمی،
• سرعت بالا،
• بدون دوره‌ی نقاهت یا ریکاوری،
• ایمنی بالا با عوارض و خطرات بسیار کم.

سه فناوری لیزری زیر طبق پژوهش‌ها و با توجه به تجارب ما در کلینیک پارسا بهترین تاثیر را بر لکه‌های رنگی پوست می‌گذارند.

لیزر Er:YAG

از نور مادون قرمز (با طول موج ۲۹۴۰ نانومتر) استفاده می‌کند و یکی از بهترین لیزرها برای رفع مشکلات سطحی پوست و لایه برداری است. پرتوهای Er:YAG به شکل موثری جذب مولکول‌های آب می‌شوند و قدرت نفوذ پایینی دارند. برای همین کاربردهای این لیزر در پزشکی بسیار محدود است ولی برای رفع ضایعات رنگی پوست نتایج شگفت انگیزی دارد.

این لیزر با گرم کردن و تخریب سلول‌های دچار مشکل باعث رفع ضایعات می‌شود. لیزر Er:YAG برای رفع لکه‌های به جا مانده از آکنه، لکه‌های ناشی از آقتاب، لکه‌های ناشی از پیری، ملاسما، برخی ضایعات عروقی و همچنین چین و چروک‌های پوستی کاربرد دارد. لیزر Er:YAG نسبت به روش‌هایی همچون لایه‌برداری شیمیایی کم‌تهاجمی‌تر و کم‌عارضه‌تر است.

لیزرهای Q-switched یا QS

به لیزرهایی گفته می‌شود که به قابلیت Q-switched مجهز هستند. این قابلیت سبب می‌شود که دستگاه لیزر بتواند یک پرتوی لیزر پرانرژی و کوچک را به سمت رنگدانه‌های پوستی شلیک کند. پرتوی لیزر مثل یک گلوله با رنگدانه‌ی پوست برخورد کرده و باعث متلاشی شدن آن می‌شود. رنگدانه‌ی خرد و ریز شده توسط سلول‌های سیستم ایمنی از محل بافت حذف می‌شوند و به این ترتیب شاهد رفع ضایعات رنگی پوست خواهیم بود. لیزرهای QS-Nd:YAG و QS-Alexandrite از جمله‌ی این لیزرها هستند. اگر کاندیدای خوبی برای این لیزر درمانی باشید، حداقل تا ۸۰ درصد شاهد بهبود لکه‌های رنگی پوست خود خواهید بود.

لیزر CO2 فرکشنال

یکی از مدرن‌ترین فناوری‌های لیزر در پزشکی به حساب می‌آیند. این لیزر با ایجاد تعداد زیادی از آسیب‌های میکروسکوپی، برخی از سلول‌ها را از بین می‌برد و در عین حال سلول‌های بین نواحی آسیب دیده را سالم می‌گذارد تا به روند ترمیم بافت از بین رفته کمک کنند. در سایر روش‌های لیزر درمانی، مجبور بودیم که تمام سلول‌های ناحیه‌ی خاصی از پوست را از بین ببریم. برای همین خطر سوختگی یا عوارض جانبی دیگر بیشتر بود. لیزر CO2 فرکشنال یکی از بهترین لیزرها برای درمان مشکلات سطحی پوست و لکه‌های رنگی است.

سایر روش‌های درمانی

کرم‌های سفید کننده

این کرم‌ها که در داروخانه‌ها و فروشگاه‌های لوازم آرایشی به فروش می‌رسند، می‌توانند در رفع لکه‌های تیره‌ی پوست موثر باشند. معمولاً اثرات درمانی آن‌ها بعد از مصرف طولانی مدت معلوم می‌شود. به علاوه بیشترشان حاوی جیوه هستند که یک عامل شیمیایی ارزان قیمت است و حتماً می‌دانید که سمی هم هست.

لایه برداری پوست

این روش به دو شکل خانگی و کلینیکی قابل انجام است. در لایه برداری از اسیدهای خاصی استفاده ‌می‌شود که باعث از بین رفتن لایه شاخی پوست و سلول‌های مرده می‌شود. معمولاً لایه بردارهای شیمیایی خانگی غلظت اسیدی کمی دارند و نمی‌توانند تاثیر زیادی در رفع ضایعات رنگی پوست داشته باشند. روش‌های کلینیکی موثرتراند ولی بیشتر به کسانی توصیه می‌شوند که لکه‌هایی نه چندان تیره و پوستی روشن دارند. لایه برداری در رفع لکه‌های پیری، آسیب‌های ناشی از آفتاب، ملاسما و یکدست کردن رنگ پوست موثر است. خطرات این روش شامل ایجاد زخم و تاول است.

نور درمانی (IPL)

این روش برای رفع چین و چروک‌ها، بهبود منافذ بزرگ پوستی و برخی از ضایعات رنگی پوست مناسب است. IPL معمولاً به چندین و چند جلسه‌ی درمانی نیاز دارد و بیشتر به درد کسانی می‌خورد که پوست روشنی دارند.

میکرودرم ابریژن

این روش نوعی لایه برداری فیزیکی است که می‌تواند در رفع هایپرپیگمنتیشن یا لکه‌های تیره‌ی پوستی موثر باشد. میکرودرم ابریژن بیشترین تاثیر را روی رفع اسکارهای سطحی پوست دارد. این روش به با کمک کریستال‌ها یا دستی نوک الماسی انجام می‌شود. در کلینیک پارسا جدیدترین تکنیک میکرودرم ابریژن که هیدرودرم نام دارد، ارائه می‌شود که نسبت به روش‌های قبلی موثرتر، ایمن‌تر و کم دردسرتر است.

انواع ضایعات رنگی پوست و راهکار درمان

حال که با روش‌های رفع ضایعات رنگی پوست آشنا شدید، باید در مورد انواع ضایعات و بهترین راه برای درمان آن‌ها صحبت کنیم. البته پیش‌تر هم گفتیم که بهترین راه درمان در جلسه مشاوره با معاینه و همفکری با شما تعیین می‌شود. مطالب پایین با در نظر گرفتن رنگ پوست شایع ایرانی‌ها و لکه‌هایی با شدت تغییر رنگ متوسط ذکر شده است.

به طور کلی ضایعات رنگی پوست در دو دسته لکه‌های تیره (هایپر پیگمنتیشن) و لکه‌های روشن (هایپوپیگمنتیشن) طبقه‌بندی می‌شوند. در لکه‌های تیره با ازدیاد رنگدانه‌های پوست مواجه هستیم و باید رنگدانه‌ها را کاهش دهیم. در لکه‌های روشن نیز شرایط برعکس است. کک و مک نمونه‌ای از لکه‌های تیره و ضایعات پوستی بیماری ویتیلیگو (پیسی) نمونه‌ای از لکه‌های روشن هستند.

ضایعات و لکه‌های تیره (هایپر پیگمنتیشن)

ضایعات تیره‌ی پوست را در زبان عامیانه با نام‌هایی همچون کک و مک، خال، لک خورشیدی و … می‌شناسیم. اما طبقه‌ی بندی این ضایعات در پزشکی به شکل دیگری است. مثلاً لکه‌های پوستی بعد از بارداری، «ملاسما» نامیده می‌شود و جای زخم یا اسکارها را با نام هایپرپیگمنتیشن بعد از التهاب (PIH) می‌شناسیم. ممکن است یک خال به نظر شما ناشی از تغییر رنگ پوست باشد ولی در معاینات مشخص شود که منشاء عمیق‌تری دارد و ناشی از تغییر رنگ نیست. خلاصه که ضایعات تیره با نام‌های فراوان شناخته شده و علل فراوانی دارند.

در پزشکی لکه‌هایی که ناشی از افزایش رنگدانه‌های پوستی هستند در سه دسته‌ی کلی طبقه‌بندی می‌شوند:

ملاسما

ملاسما به لکه‌های پوستی قهوه‌ای رنگی گفته می‌شود که بر روی صورت به وجود می‌آیند. این ضایعات پوستی در ایران شایع هستند. علت ایجاد ملاسما هنوز دقیقاً مشخص نیست ولی عواملی همچون نور خورشید، افزایش سن، تغییرات هورمونی (مثلاً در بارداری) و مصرف برخی داروها بر بروز این لکه‌ها تاثیر می‌گذارند.

بهترین راه برای درمان ملاسما استفاده از عوامل بلیچینگ یا سفید کننده است که با فرمول‌های خاصی در کلینیک‌ها تهیه می‌شوند. لایه برداری و درم ابریژن هم راه‌های مناسبی هستند ولی گاهی باعث ایجاد لکه‌های تیره می‌شوند. لیزرهای کیوسوئیچ هم تاثیرات خوبی نشان داده‌اند.

لکه‌های پیری

این ضایعات قهوه‌ای یا سیاه رنگ هستند و در نقاطی از پوست مشاهده می‌شوند که در تماس با اشعه‌ی خورشید است. لکه‌های پیری بیشتر بر روی صورت (گونه‌ها و بینی) و همچنین پشت دست‌ها مشاهده می‌شوند. این ضایعات در افراد مسن و همچنین کسانی که زیاد در معرض آفتاب قرار دارند، شایع‌تر است.

بهترین و موثرترین راه برای درمان لکه‌های پیری لیزرهای Q-switched هستند؛ به ویژه لیزر کیو سویچ الکساندریت. روش‌هایی مانند لایه برداری و IPL نیز می‌توانند برای رفع این ضایعات پوستی استفاده شوند.

هایپرپیگمنتیشن بعد از التهاب (PIH)

این ضایعات به شکل نقاط یا نواحی تیره‌ای دیده می‌شوند که معمولاً بعد از یک مشکل التهابی پوستی پدید می‌آیند. آکنه، اگزما، لیزر درمانی، لایه برداری و سایر درمان‌های پوستی می‌توانند باعث ایجاد این عارضه شوند. شایع‌ترین محل برای این لکه‌های تیره، صورت و گردن است و بیشتر در افراد با پوست تیره مشاهده می‌شود.

مشکل درمان ضایعات بعد از التهاب (Post-Inflammatory Hyperpigmentation) این است که خطر وخیم‌ شدنشان وجود دارد. اولین قدم درمانی رفع مشکل زمینه‌ای است. مثلاً باید آکنه یا اگزما را درمان کنیم یا اگر یک روش درمانی باعث آن شده، درمان را متوقف کنیم. قدم بعدی استفاده از کرم‌های روشن کننده یا سفید کننده است که حاوی هیدروکوئینون هستند. به علاوه در این مرحله باید به طور مداوم از ضد آفتاب استفاده کنید. اگر این روش به شما کمک نکرد، می‌توانیم به سراغ روش‌هایی همچون لایه برداری شیمیایی، لیزرهای فرکشنال یا لیزر Nd:YAG برویم که بسته به شدت وخامت و رنگ پوست شما انتخاب می‌شوند.

استرچ مارک‌ یا ترک پوستی

این ضایعات معمولاً پس از چاق و لاغر شدن یا بعد از حاملگی مشاهده می‌شوند. استرچ‌ مارک‌ها ابتدا قرمز رنگ هستند و سپس سفید رنگ شده و آرام آرام محو می‌شوند. برای درمان این ضایعات می‌توان از روش‌هایی مانند کربوکسی تراپی، لیزر درمانی، لایه برداری، میکرودرم ابریژن و … استفاده کرد.

ضایعات و لکه‌های روشن (هایپو پیگمنتیشن)

ضایعات و لکه‌های روشن معمولاً ناشی از آسیب‌های درمانی هستند یا بعد از التیام زخم‌ها و سایر مشکلات پوستی ایجاد می‌شوند. در بیشتر مواقع ضایعات هایپو پیگمنتیشن بعد از مدتی خود به خود رفع می‌شوند و نیازی به درمان ندارند. سایر دلایل هایپو پیگمنتیشن شامل ویتیلیگو و پیتریازیس آلبا (Pityriasis alba) است. برای درمان ضایعات ویتیلگو هنوز روش کاملاً موثری کشف نشده است.

داروهای کورتونی، روش‌های PUVA و NBUVB و همچنین لیزر اگزایمر می‌توانند در رفع ضایعات روشن ویتیلیگو موثر باشند. هایپوپیگمنتیشن ناشی از پیتیریازیس آلبا معمولاً خود به خود خوب می‌شود و نیازی به درمان ندارد.