عوارض عمل جراحی بینی و خطرات ناشی از آن چیست ؟

عوارض بعد از جراحی بینی

روند جراحی بینی به این صورت است که تغییراتی بر روی استخوان، غضروف، پوست و بافت بینی اعمال می شود و معمولا یک سال طول می کشد تا التهاب ناشی از آسیب های غضروف و استخوان فروکش کند و نتایج نهایی مشخص گردد. هر روش جراحی با یک سری خطرات و عوارض همراه است و جراحی بینی نیز از این قاعده مستثنی نیست، اما در بسیاری از موارد، افراد جراح را مقصر می دانند.

درست است که احتمال بروز عوارض تا حد بسیاری به تجربه و مهارت جراح بستگی دارد و در صورتی که جراحی با دقت بالا و با رعایت استانداردها انجام شود، احتمال بروز هر گونه عارضه ای به حداقل خواهد رسید، اما با این حال، عدم رعایت مراقبت های بعد از جراحی بینی می تواند از جمله دلایل بروز برخی عوارض زبیایی بعد از جراحی باشد و حتی این گونه می توانیم بگوییم که برخی عوارض در پی واکنش بدن و بافت به روند ترمیم و بهبودی ایجاد می شوند و بعد از گذشت مدتی برطرف خواهند شد.

عوارضی مانند کبودی و ورم که واکنش طبیعی بدن نسبت به روند ترمیم هستند و اغلب بعد از جراحی بینی مشاهده می شوند، تحت کنترل پزشک نیستند و تنها با رعایت یک سری مراقبت ها و بعد از جراحی، کنترل و درمان خواهند شد و جای نگرانی در این خصوص وجود ندارد.

اما برخی عوارض جدی تر در نظر گرفته می شوند و در واقع، به نوعی خطای جراح به حساب می آیند، مواردی مانند برداشتن بیش از حد غضروف که می تواند علاوه بر مشکلات زیبایی، مشکلات عملکردی و اختلال در وضعیت تنفسی را نیز به همراه داشته باشد و معمولا جهت رفع این قبیل مشکلات، نیاز به انجام جراحی ترمیمی خواهد بود که می تواند هزینه های سنگین و دوره نقاهت طولانی را به همراه داشته باشد.

شایع ترین عوارض بعد از جراحی بینی

مشکلات زیبایی، تنفسی، آسیب ها، عفونت ها یا مشکلات عروقی از جمله شایع ترین عوارض جراحی بینی هستند که به بررسی هر یک خواهیم پرداخت.

کج شدن نوک بینی

کج بودن و انحراف نوک بینی یکی از شایع ترین دلایل برای انجام جراحی ترمیمی است که عمدتا بعد از جراحی به روش بسته شاهد بروز چنین عارضه ای خواهیم بود. اما یکی از شایع ترین دلایل کج شدن بینی بعد از جراحی، آسیب و صدماتی است که به بینی وارد می شود و یا زمانی که فرد نکات مربوط به نحوه صحیح خوابیدن را رعایت نمی کند و به پهلو می خوابد. توجه داشته باشید که وارد آمدن هر گونه فشار به بینی بعد از جراحی می تواند مشکلات زیبایی را به همراه داشته باشد.

در صورتی که کج شدن بینی به دلیل عدم رعایت مراقبت ها باشد، به کمک ماساژ می توان بینی را به حالت مناسب باز گرداند اما در صورتی که خطای پزشکی دخیل باشد، نیاز به جراحی ترمیمی خواهد بود.

نامتقارن شدن سوراخ های بینی

در برخی موارد، افراد بعد از جراحی بینی متوجه عدم تقارن سوراخ های بینی می شوند و این نکته را باید در نظر داشته باشید که عدم تقارن خفیف اجتناب ناپذیر است و مهم است بدانید که هدف از انجام جراحی بینی، بهبود زیبایی ظاهری و عملکردی بینی شماست، نه رسیدن به کمال. با این حال، در صورتی که میزان عدم تقارن در حدی باشد که منجر به نارضایتی فرد شود، جراحی بینی ترمیمی با هدف ایراد باقی از جراحی اولیه انجام خواهد شد.

بالا رفتن بیش از حد نوک بینی

برداشته شدن بیش از حد غضروف و پوست پایین بینی می تواند باعث کشیده شدن بیش از حد نوک بینی به سمت بالا شود و زمانی که از روبرو به بینی نگاه می کنید، سوراخ های بینی به خوبی مشخص خواهند بود و بینی فرم کاملا غیر طبیعی پیدا می کند. اصلاح این مشکل نیز سخت است، چرا که نیاز به گرافت و پیوند غضروف از دیگر نواحی مانند گوش و دنده ها خواهد بود.

افتادگی نوک بینی

افتادگی نوک بینی معمولا زمانی اتفاق می افتد که جراح بدون توجه به نوع و ضخامت پوست، تنها حجم غضروف را کاهش می دهد، در نتیجه از میزان استحکام بینی کاسته می شود و به مرور دچار افتادگی خواهد شد. با این که خطای جراح، یکی از دلایل اصلی بروز افتادگی بینی بعد از جراحی است، اما رعایت مواردی از قبیل بالا نگه داشتن سر، چسب زدن اصولی، رعایت نحوه صحیح خوابیدن و مراقبت از بینی در برابر آسیب و صدمات احتمالی، می تواند در پیشگیری از بروز این عارضه موثر باشد.

جهت رفع افتادگی بینی بعد از جراحی باید از تکنیک های تقویتی و پیوند غضروف استفاده کرد و از آن جایی که در طول جراحی، بخشی از غضروف برداشته می شود، باید از غضروف اهدایی و یا غضروف دیگر نواحی بدن خود فرد مانند لاله گوش یا دنده ها استفاده کرد. نکته ای که باید به آن اشاره کنیم این است که افتادگی بینی بعد از جراحی، با چسب زدن برطرف نخواهد شد.

فرورفتگی پره بینی

فرورفتگی پره های بینی عمدتا در پی برداشت بیش از حد غضروف برای جمع کردن نوک بینی ایجاد می شود و با استفاده از گرافت غضروفی تا حدی اصلاح خواهد شد.

نکروز پوست بینی

نکروز یا سیاه شدن پوست بینی به معنای از بین رفتن بافت زنده بینی است، نکروزها معمولا آسیبی ایجاد نمی کنند اما اگر وسیع و شدید باشند، می توانند زیبایی ظاهری را تحت تاثیر قرار دهند و در واقع، یکی از بدترین عوارضی است که بعد از جراحی می تواند ظاهر شود. آسیب وارده به عروق، یکی از شایع ترین دلایل نکروزه شدن پوست بینی است و عواملی مانند عفونت داخل بینی، دستکاری و تخریب بافت بینی حین جراحی می توانند دخیل باشد.

از جمله اقدامات موثری که به پیشگیری از بروز نکروز پوست بینی کمک می کنند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عدم تزریق فیلر با استفاده از سوزن های بسیار نازک در ناحیه سینوس های نزدیک بینی،
• برداشت با احتیاط لایه چربی از روی پوست بینی،
• عدم استفاده از چسب و پانسمان های تنگ و فشرده.

درمان نکروز پوستی بعد از جراحی بینی نسبتا دشوار و پیچیده است و نیاز است که بافت نکروزه با بافت طبیعی جایگزین شود و از غضروف دیگر قسمت های بدن مانند گوش یا دنده استفاده خواهد شد. اما اگر بخش وسیعی از بینی آسیب دیده باشد، از پروتز کمک گرفته می شود و البته به شرطی که زمینه برای ترمیم کامل یافت آسیب دیده نیز فراهم باشد.

بدشکلی هشت مانند بینی

برداشتن بیش از حد قوز بینی باعث برهم خوردن اتصالات غضروف های کناری بینی از استخوان و پایین افتادن شان می شود، در نتیحه، بینی حالت دو تکه ای پیدا می کند و از روبرو به صورت عدد هشت به نظر می رسد که علاوه بر مشکلات زیبایی، می تواند مشکلات تنفسی را نیز به همراه داشته باشد.

جهت رفع این مشکل باید از گرافت هایی به نام گرافت های اسپریدر برای پهن کردن ناحیه و بازسازی زاویه طبیعی میان تیغه میانی و غضروف های جانبی استفاده کرد.

اسکار کولومولار (ما بین سوراخ های بینی)

گاهی اوقات، اسکار در قسمت ما بین سوراخ های بینی می تواند ضخیم یا ناهموار شود اما اقداماتی مانند ماساژ دادن یا تزریق استروئید می توانند به رفع مشکل کمک کنند.

اسکار مخاطی

ممکن است اسکار و زخم در قسمت داخلی مخاط بینی ایجاد شود، که این حالت عمدتا در افردی که جراحی انحراف تیغه میانی بینی، اصلاح شاخک های بینی یا برداشت غضروف انجام داده اند، بیشتر شایع خواهد بود.

ورم و کبودی

کاملا طبیعی است که بعد از جراحی زیبایی بینی (رینوپلاستی) یا جراحی انحراف بینی (سپتورینوپلاستی)، ورم و کبودی اطراف چشم ها و بینی مشاهده شود و در واقع، راهی برای پیشگیری از بروز این قبیل عوارض وجود ندارد. ممکن است در برخی افراد، خونریزی در ملتحمه چشم نیز دیده شود که جای نگرانی وجود ندارد و بعد از گذشت چند هفته برطرف خواهد شد. نکته ای که باید در نظر داشته باشید این است که معمولا ورم و کبودی بعد از گذشت یک تا دو هفته از جراحی، به مرور بهبود می یابد و برطرف می شود، اما تشدید کبودی یا ورم می تواند نشانه ای باشد از آسیب استخوان ها در طول جراحی و به همین خاطر، حتما باید به پزشک اطلاع داده شود.

ورم نوک بینی نیز از دیگر عوارض شایع جراحی بینی است و معمولا افرادی که پوست ضخیم تری دارند، برای مدت طولانی تری ورم را تجربه می کنند. در صورتی که جراحی بینی به روش باز انجام شود، میزان ورم و کبودی بیشتر خواهد بود. نکته دیگری که در خصوص ورم باید به آن اشاره کنیم این است که ورم بعد از جراحی می تواند به دو صورت باشد:

• ورم اولیه : ورم ناشی از ضربات وارده به استخوان بینی که بعد از چند هفته برطرف می شود.
• ورم ثانویه : ورمی که تا چند ماه و گاها یک سال ادامه پیدا می کند و مدت زمان ماندگاری آن به ضخامت پوست بستگی دارد، به گونه ای که هر چه پوست ضخیم تر باشد، میزان ورم بیشتر خواهد بود.

استفاده از کمپرس یخ بر روی پیشانی و گونه ها می تواند به کاهش التهاب و کبودی کمک کند. نکته مهم این است که از قرار دادن مستقیم کمپرس بر روی پوست باید جدا خودداری شود و حتما پارچه یا حوله ای را ما بین پوست و کمپرس قرار دهید تا از بروز آسیب پیشگیری به عمل آید.

سوراخ شدن سپتوم

سوراخ شدن سپتوم می تواند به دلیل تروما، عفونت یا آسیب مخاط بینی اتفاق بیفتد و با علائمی مانند خونریزی و تنفس با صدای سوت مانند همراه خواهد بود. در صورتی که درمانی برای این عارضه انجام نشود، سوراخ بزرگ تر می شود و شاهد بروز مشکلات بیشتری خواهیم بود. سوراخ های کوچک و متوسط به راحتی از طریق جراحی بسته می شوند، اما سوراخ های بزرگ تر به جراحی باز یا پیوند بافت نیاز پیدا می کنند به گونه ای که بافت از دنده یا لاله گوش گرفته می شود و به بافت های اطراف سوراخ پیوند زده خواهد شد. از آن جایی که انجام این روش جراحی با چالش هایی مانند بازگشت خونرسانی به ساختارهای بینی همراه است، حتما باید توسط پزشک متخصص و با مهارت بالایی انجام شود.

استفاده از پروتز در دو طرف سوراخ بینی و انسداد سوراخ، از دیگر روش های درمان است که این روزها کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.

تنگی دریچه بینی

از بین رفتن دریچه داخلی بینی می تواند به دلیل برداشت بیش از حد غضروف هنگام برداشتن قوز بینی اتفاق بیفتد و می تواند مشکلات تنفسی را به همراه داشته باشد. برای رفع این عارضه، از گرافت اسپریدر استفاده می شود و پیوند باید به گونه ای انجام شود که عملکرد دریچه داخلی مجددا احیا شود و غضروف در جای اصلی خود قرار بگیرد.

مختل شدن حس بویایی

برخی افراد بعد از جراحی بینی، با از دست دادن موقتی حس بویایی روبرو می شوند که می تواند ناخوشایند باشد، چرا که به دنبال آن حس چشایی نیز می تواند تغییر کند. توجه داشته باشید که هر دوی این اختلال، به مرور و با کاهش ورم مخاط داخلی بینی برطرف خواهند شد و چندان جدی نیستند.

هماتوم

هماتوم تیغه میانی بینی به صورت ثانویه و در پی وارد آمدن ضربه به بینی و پاره شدن مویرگ های مخاط سپتوم ایجاد می شود، بی آن که خود مخاط آسیب ببیند. در چنین شرایطی، خونی که از مویرگ ها خارج می شود، میان مخاط و غضروف بینی جمع می گردد، لخته تشکیل می شود و بینی را مسدود می کند و با علائمی مانند کبودی و ورم بینی و دردناک بودن بینی هنگام لمس روبرو خواهیم بود. اگر هماتوم تبدیل به آبسه شود، فرد درد بیشتری را احساس خواهد کرد.

جهت درمان هماتوم تیغه میانی، لخته خون باید در اولین فرصت تخلیه شود تا جلوی وارد آمدن آسیب به غضروف گرفته شود. جهت انجام این کار، برشی بر روی برجستگی ایجاد می شود تا امکان تخلیه لخته خون زیر آن فراهم گردد. بعد از خارج کردن لخته خون، نوعی تامپون داخل بینی قرار می گیرد تا جلوی تجمع مجدد خون زیر مخاط گرفته شود.

خونریزی

خونریزی بعد از جراحی، از عوارض شایعی است که در افراد دیده می شود، اما خونریزی شدید و ادامه دار غیر طبیعی است. با این حال، کاملا طبیعی است که شما بعد از جراحی با مواردی مانند ترشح و خونابه روبرو شوید و افرادی که بیشتر مستعد خونریزی هستند یا مبتلا به اختلالات خونریزی مانند هموفیلی یا دیگر مشکلات مربوط به انعقاد خون هستند، باید این مورد را پیش از جراحی و در طول جلسات مشاوره، به پزشک اطلاع دهند.

• جهت کنترل و پیشگیری خونریزی، سعی کنید از وارد آمدن ضربه بینی، انجام فعالیت های سنگین مانند خم و راست شدن یا فین کردن خودداری کنید و تا جایی که می توانید سر را بالا نگه دارید.
• از مصرف داروهای ضد التهابی و غیر استروئیدی مانند آسپیرین، ژلوفن و نوافن بعد از جراحی باید خودداری شود، چرا که این داروها با رقیق کردن خون، احتمال خونریزی را افزایش می دهند. توجه داشته باشید که مصرف این قبیل داروها از دو هفته قبل از جراحی نیز باید قطع شوند.
• از استعمال سیگار و هم چنین مشروبات الکلی در طول سپری شدن دوره نقاهت خودداری کنید تا احتمال خونریزی به حداقل برسد.

عوارض عفونی

عفونت از جمله عوارض نادر جراحی بینی است، به خصوص اگر جراحی توسط پزشک متخصص و در یک کلینیک معتبر و با رعایت اصول بهداشتی و استاندارد انجام شود. معمولا شما بعد از جراحی با علائمی مانند قرمزی، ورم یا ترشح از بینی روبرو می شوید، اما توجه داشته باشید که ادامه دار شدن و تشدید هر یک از علائم گفته شده و هم چنین تب بالای 5.38 درجه می تواند نشانه ای باشد از عفونت که سریعا باید درمان شود تا از بروز دیگر مشکلات سلامتی پیشگیری به عمل آید.

جهت پیشگیری از بروز عفونت، آنتی بیوتیک تجویز می شوند که باید قبل و بعد از جراحی، به موقع و طبق دستور پزشک مصرف شوند، حتی در طول جراحی نیز آنتی بیوتیک به صورت داخل وریدی، تزریق خواهد شد.

انسداد مجاری هوایی

انسداد مجاری هوایی بعد از جراحی بینی، کاملا طبیعی است و اغلب به دلیل ورم بینی و قرارگیری اسپلینت داخل بینی اتفاق می افتد و می تواند نفس کشیدن از راه بینی را دشوار سازد، اما خوش بختانه این عارضه موقتی است و طی چند هفته فروکش می کند. با این حال، اگر متوجه شدید که تغییری در روند بهبودی حاصل نمی شود، حتما پزشک را در جریان قرار دهید چرا که انسداد می تواند ناشی از موارد زیر باشد:

• عدم تشخیص بزرگ بودن شاخک های بینی قبل از جراحی،
• عدم توجه به انحراف و کج بودن تیغه میانی بینی حین جراحی،
• از بین رفتن دریچه های داخل بینی حین جراحی،
• باریک شدن بیش از حد پل بینی.