آبله میمون | علائم، راه تشخیص، واکسن و درمان

آبله میمون چیست ؟

آبله میمون بیماری نادر ویروسی و مسری است که در اثر آلودگی با ویروس مانکی پاکس (Monkeypox) یا آبله میمونی ایجاد می شود. این ویروس از خانواده اورتوپاکس (Orthopox virus) می باشد که شامل ویروس آبله و آبله گاوی نیز می شود. ابتلا به این ویروس عمدتا خارج از آفریقا و در افرادی که سفرهای بین المللی یا واردات حیوانات انجام می داند، اتفاق افتاده است و بیشترین میزان ابتلا در کشورهایی مانند ایالات متحده، سنگاپور، رژیم اشغال گر قدس و بریتانیا بوده است.

طی سال های گذشته موارد ابتلای بسیار کمی به آبله میمون در دنیا تشخیص داده شده است، اما هم اکنون کشورهایی مانند بلژیک، آلمان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، سوئد، پرتغال، انگلیس، کانادا و آمریکا از موارد ابتلا به این بیماری گزارش داده اند و بعد از شناسایی بیش از صد مورد ابتلا به آبله میمون در اروپا، جلسه ای در سازمان بهداشت جهانی برگزار شد.

منبع اصلی بروز آبله میمون هم چنان ناشناخته باقی مانده است و به نظر می رسد جوندگان آفریقایی و میمون ها می توانند در انتقال ویروس و آلوده کردن انسان ها نقش داشته باشند. این بیماری در موارد شدید که معمولا در کودکان هم رخ می دهد، به میزان آلودگی اولیه و شرایط جسمانی کودک بستگی دارد و اگر فردی مبتلا به بیماری های ضعف سیستم ایمنی باشد، ممکن است درجات شدیدتری از بیماری را تجربه کند. میزان مرگ و میر ناشی از آبله میمون در حدود سه تا شش درصد می باشد.

علائم و نشانه های آبله میمون

علائم و نشانه های آبله میمون در انسان مشابه آبله است، اما می تواند خفیف تر باشد. این بیماری عمدتا با تب، سردرد، گرفتگی و دردهای عضلانی و خستگی همراه است و تنها تفاوت آن با علائم آبله این است که آبله میمون، با تورم و درگیری غدد لنفاوی همراه است. مدت زمانی که طول می کشد علائم از زمان آلودگی خود را نشان دهند در حدود 7 تا 14روز است که در برخی موارد می تواند 15 تا 21 روز نیز طول بکشد.

معمولا یک تا سه روز (و یا بیشتر) بعد از تب، راش های پوستی را شاهد خواهیم بود که در ابتدا روی صورت مشاهده می شوند و به دیگر قسمت های بدن نیز منتقل خواهند شد. روند پیشرفت ضایعات به این گونه خواهد بود: لک، جوش، تاول، جوش چرکی، برجستگی پوست و پوسته پوسته شدن و تقریبا دو تا چهار هفته فرد درگیر بیماری خواهد شد.

تشخیص بیماری

به گفته محققان متخصص اپیدمیولوژی دقیق‌ترین و بهترین روش برای تشخیص آبله میمونی تهیه نمونه از تاول‌های پوستی ایجاد شده است. این نوع آزمایش باید توسط پرسنل تخصصی و از طریق انجام تست PCR در آزمایشگاه انجام شود و ایمنی افراد به طور کامل رعایت شود. به این صورت که از سطح ضایعه نمونه برداشته می‌شود و آزمایش ویروس شناسی برای تشخیص آبله انجام می‌شود.

این ویروس برخلاف کرونا تشخیص اختصاصی چندانی ندارد؛ چرا که تست‌های مبتنی بر آنتی ژن و آنتی بادی برای تشخیص این ویروس کارساز نیست. بنابراین نمی‌توان از طریق نمونه خون راهی برای شناسایی این بیماری پیدا کرد.

راه های انتقال آبله میمون

آبله میمون زمانی منتقل می شود که شما از طریق انسان ها، حیوانات یا وسایل آلوده، با ویروس تماس داشته باشید که در چنین شرایطی، ویروس می تواند از راه منافذ باز موجود روی پوست، دستگاه تنفسی یا غشای مخاطی چشم ها، بینی و دهان وارد بدن شود. انتقال آبله میمون از حیوان به انسان نیز می تواند از طریق گزش یا خراشیدگی، به طور مستقیم و تماس با مایع ضایعات و یا غیر مستقیم و تماس با وسایلی مانند رختخواب و لحاف صورت بگیرد. توجه داشته باشید که آبله میمون می تواند موش و خرگوش را نیز آلوده و درگیر کند.

انتقال انسان به انسان آبله میمون، در وهله اول از طریق قطرات تنفسی اتفاق می افتد، اما از آن جایی که این قطرات نمی توانند بیشتر از چند فیت حرکت و جابجایی داشته باشند، اگر تماس طولانی مدت رو در رو با فرد آلوده داشته باشید، در معرض ابتلا خواهید بود. تماس مستقیم با مایعات یا مواد ضایعات تشکیل شده و یا حتی تماس غیر مستقیم با مواد این ضایعات از طریق لباس یا ملحفه های آلوده می تواند از دیگر راه های انتقال ویروس باشد.

منبع اصلی بروز آبله میمونی هم چنان ناشناخته باقی مانده، گرچه جوندگان آفریقایی می توانند نقش مهمی در انتقال این ویروس به انسان ها داشته باشند. ویروسی که باعث بروز آبله میمون می شود، تنها دو بار از یک حیوان در طبیعت جداسازی شده که اولین بار در سال 1985 در یک جونده آفریقایی به ظاهر بیمار در منطقه استوایی جمهوری کنگو بود و بار دوم در سال 2012، ویروس از یک منگابی (نوعی میمون درشت) مرده در پارک ملی تای در ساحل عاج جدا شد.

راه های پیشگیری از ابتلا به آبله میمون

با رعایت یک سری نکات و اقدامات، می توانید از ابتلا به ویروس آبله میمون پیشگیری به عمل آورید. اقداماتی از قبیل:

• عدم تماس با حیواناتی که ممکن است ناقل ویروس باشند، از جمله حیواناتی که بیمار هستند یا مشخص شده که در نواحی آلوده به این ویروس مرده اند.
• عدم تماس با هرگونه وسایلی مانند رختخواب و ملحفه که در تماس با حیوان بیمار بوده اند.
• قرنطینه کردن افرادی که ممکن است ناقل ویروس باشند.
• رعایت بهداشت فردی و شستشوی دست ها بعد از تماس با افراد و حیوانات آلوده. به عنوان مثال، حتما دست ها را با آب و صابون و یا محلول های الکلی مخصوص دست، بشویید.
• استفاده از تجهیزات خاص هنگام مراقبت از افراد بیمار و آلوده به ویروس.

دو نوع واکسن اختصاصی به نام ایموامیون و ایموانکس وجود دارند که برای جلوگیری از ابتلا به آبله میمونی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

درمان آبله میمون

راه تشخیص آبله میمون از طریق نمونه گیری از ضایعات ایجاد شده روی پوست با استفاده از PCR است و در حال حاضر هیچ گونه درمان ثابت شده و ایمنی برای آبله میمونی وجود ندارد و برای کنترل این ویروس در ایالت متحده، اقداماتی مانند واکسیناسیون آبله، داروهای ضد ویروسی و یا واکسیناسیون ایمونوگلوبولین در نظر گرفته شده است.

به احتمال زیاد همه شما تاکنون اخباری در مورد آبله میمون شنیده‌اید اما هنوز در مورد این بیماری جدید ابهام دارید. آبله میمون یک بیماری ویروسی جدید است که به تازگی شیوع و روند ابتلا به آن افزایش یافته. ویروس آبله میمونی نخستین بار در سال 1958 کشف شد که بیشتر مبتلایان آن در کشورهایی با جنگل‌های بارانی در قاره آفریقا دیده شدند.

در می 2021 یک دامپزشک چینی در اثر ابتلا به بیماری آبله میمونی در گذشت. از آن زمان تا کنون بیش از 100 مورد آبلیه میمون در اروپا و توسط سازمان جهانی بهداشت اعلام گردیده است. همچنین مواردی از این بیماری در قاره آسیا و حتی در نزدیکی ایران (امارات) دیده شده است. باید دید شیوع ویروس آبله میمون تا چه حد می‌تواند خطرناک و تاثیرگذار باشد؟

تاثیر واکسیناسیون بر مقابله با آبله میمونی

کادر درمانی و متخصصان اپیدیمولوژی واکسیناسیون عمومی را بهترین روش برای جلوگیری از انتشار بیماری آبله میمونی می‌دانند. این افراد توصیه همی‌کنند ابتدا افرادی که تماس نزدیکی با افراد مبتلا به آبله میمونی دارند یا شانس بیشتری برای ابتلا دارند، واکسینه شوند و سپس سایر افراد نسبت به این بیماری مقاوم شوند.

همچنین لازم است بر اساس داده‌ها و آمارهای موجود استراتژی‌های بهداشتی هدفمندی را از طریق دولت‌ها برای مهار این بیماری در نظر گرفت. با توجه به این که آبله میمون یک بیماری نادر است و راه حل درمانی خاصی نیز برای آن وجود ندارد، باید تا حد توان از ابتلا به آن پیشگیری کرد.

آبله میمونی در هفته‌های اخیر چقدر گسترش یافته است؟

سازمان جهانی بهداشت تا کنون چندیدن مورد از آبله میمونی را گزارش کرده‌اند که شامل کانادا، آمریکا، استرالیا و 9 کشور اروپایی است. علاوه بر این بیش از 100 مورد مشکوک هم در سایر نقاط جهان ثبت شده است که احتمال گسترش بیشتر ویروس آبله میمون را افزایش می‌دهد. به همین دلیل سازمان جهانی بهداشت آمادگی خود برای این بیماری را به بالاترین حد رسانده است.

به گفته محققان انستیتو NHS انگلستان روند ابتلا به این بیماری از لحاط بالینی خفیف تا متوسط است و اغلب مبتلایان به این بیماری در عرض 4 هفته بهبود می‌یابند. همچنین به گفته کارشناسان این موسسه انتقال و سرایت این بیماری راحت نیست و گسترش عمومی آن به مانند کرونا احتمال کمی دارد. البته علت پیدایش و شیوع مجدد این ویروس پس از چند دهه و از خاستگاه آفریقا ناشناخته است. با این حال احتمالاتی در مورد تغییر ژنتیکی در ویروس وجود دارد.

تغییرات ژنتیکی به وجود آمده در این ویروس قدرت سرایت آن را نسبت به نسل قبلی ویروس که تقریباً از بین رفته بود بیشتر کرده است. مدیر بخش اروپایی سازمان جهان بهداشت اخطار داده که با رسیدن فصل گرما، افزایش میزان مسافرت‌ها، تجمع‌ها و  فعالیت‌های توریستی، خطر انتقال آبله میمونی بیشتر می‌شود؛ چرا که توریست‌ها بعد از پایان قرنطینه‌های پاندمی کرونا تمایل بیشتری برای مسافرت نشان می‌دهند.

آبله میمونی چقدر می‌تواند برای ما خطرناک باشد؟

به گفته متخصصان بیماری آبله میمونی تا حد زیادی خود محدود شونده است و عوارض خیلی شدیدی ندارد. اما ممکن است برخی موارد شدید بیماری به خصوص در کودکان و افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند بروز پیدا کند که به دوز اولیه آلودگی نیز بستگی دارد. خصوصاً بیماری‌های مربوط به نقص ایمنی می‌تواند اوضاع را وخیم کند. از عوارض بیماری آبله میمونی می‌توان به ذات الریه، عفونت خون، عفونت مغز (آنسفالیت) و عفونت قرنیه اشاره کرد. بنابراین مواردی مثل از دست دادن بینایی، مرگ اعضای بدن ن و بیماری‌های مزمن ریه محتمل است.

دوره بروز بیماری بین 2 تا 4 هفته است و به گفته منابع نرخ مرگ و میر آن حدود 10 درصد است. البته سازمان جهانی بهداشت به 3 تا 6 درصد اعتقاد دارد و اظهار می‌دارد که سویه جدید بیماری ممکن است متفاوت باشد.

چه استراتژی‌هایی برای مقابله با آبله میمونی کارساز است؟

اغلب متخصصان از زمان ریشه کن شدن آبله میمون در دهه 70 میلادی این بیماری را تحت نظر داشتند. بیماری آبله در ابتدا یک بیماری بسیار همه گیر و خطرناک بود که به لطف واکسیناسیون جهانی دیگر تهدیدی برای بشریت به حساب نمی‌آمد. با این حال مقامات بهداشتی توصیه می‌کردند که رفع کامل آبله میمون نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. از آن زمان تا کنون بارها آبله میمونی در نقاط مختلف جهان تشخیص داده شده که اغلب آنها کشورهای آفریقایی بوده‌اند.

به عنوان مثال در سال 2017 مقامات بهداشتی این کشور از 500 مورد مشکوک و 200 مورد تایید شده بیماری آبله میمونی خبر داند. همچنین آمریکا در سال 2003 چندین مورد از ابتلا به این بیماری را گزارش کرد. انتقال این بیماری در آمریکا بیشتر ناشی از ارتباط افراد با حیوانات خانگی بوده است.

با این وجود مقامات بهداشت عمومی و متخصصان آمادگی نسبی خوبی در برابر آبله میمون دارند. به عنوان مثال یک تکنیک درمان ضد ویروسی اختصاصی برای مقابله با آبله وجود دارد. همچنین ایالات متحده آمریکا و برخی دیگر از کشورها محموله‌ای از واکسن‌های مخصوص این بیماری را نگهداری می‌کنند. همچنین به گفته کارشناسان افرادی که در کودکی در برابر آبله واکسینه شده‌اند شانس بیشتری برای پیشگیری و مقابله با این بیماری را دارند.

به گفته کارشناسان احتمال همه گیری آبله میمونی پایین است و نگرانی جدی در مورد این بیماری وجود ندارد. اما برای اطمینان خاطر و اخذ تصمیمات قاطعانه لازم است اطلاعات جدیدتری از این بیماری کسب کنیم. توصیه می‌شود نگران این بیماری نداشته باشید و تا حد توان برنامه‌های واکسیناسیون عمومی را جدی بگیرید.